Dyrektor Filharmonii Narodowej - Zofia Zembrzuska, jako przedstawicielka Związku Filharmonii Polskich (ZFP) wzięła udział w Sesji Plenarnej Sectoral Social Dialogue Committee Live Performance (SSDC LP), która odbyła się 15 grudnia 2025 r. w Brukseli.
Spotkanie podsumowało pierwszy rok realizacji programu UE na lata 2025–2027, koncentrującego się na wzmacnianiu dialogu społecznego oraz poprawie warunków pracy artystów i pracowników kultury.
Kluczowe tematy omawiane podczas sesji plenarnej:
1. Dialog społeczny oraz rola sektorowych partnerów społecznych, w tym budowanie potencjału.
W trakcie sesji podkreślono strategiczne znaczenie budowania potencjału partnerów społecznych. Głównym punktem było omówienie opublikowanych 4 grudnia 2025 r. dokumentów „Quality Jobs Roadmaps”. Są to uzgodnione przez partnerów społecznych UE „mapy drogowe”, których celem jest radykalna poprawa jakości zatrudnienia w sektorze sztuk performatywnych – obejmujące warunki pracy, bezpieczeństwo, równość, rozwój kompetencji i status artysty. Zauważono, że sektor, zwłaszcza artyści freelancerzy, nadal zmaga się z wyzwaniami po pandemii, w tym z brakiem podnoszenia płac i koniecznością transformacji.
2. Szkolenia i kompetencje – kontynuacja działań oraz powiązanie z inicjatywami UE.
Omówiono ostatnie działania realizowane w ramach inicjatywy Creative Skills Europe, mające na celu wsparcie rozwoju kompetencji przyszłości w sektorze sztuk performatywnych. Poruszono także tematykę programów wymiany i wizyt studyjnych. Szczególną uwagę zwrócono na powiązanie trzech kluczowych czynników: klimatu, bezpieczeństwa i AI, które mają ogromny wpływ na warunki pracy i niezbędne umiejętności, wymuszając inwestycje w nowe kompetencje.
3. Wolność ekspresji artystycznej.
Zaprezentowano niedawno opublikowany „The Ultimate Cookbook for Cultural Managers” (przewodnik dla menedżerów) dotyczący ram prawnych wolności artystycznej w UE. Podkreślono, że wolność artystyczna jest prawem podstawowym, które jest coraz częściej poddawane naciskom. Zadaniem przewodnika jest wyposażenie profesjonalistów kultury w narzędzia do identyfikacji zagrożeń i obrony tego fundamentalnego prawa, istotnego dla różnorodności i krytycznego myślenia w społeczeństwie.
4. Zdrowie i bezpieczeństwo, w tym ocena ryzyka i nowe obszary.
Przedstawiono aktualizacje narzędzia OiRA (Online interactive Risk Assessment) dla sektora sztuk performatywnych. Narzędzie to, ułatwiające ocenę ryzyka BHP, zostało rozszerzone o nowe obszary, uwzględniające m.in. doświadczenia pandemii oraz projekty dotyczące równości płci. Ponadto, zaprezentowano dokument „FIA Guide to Intimacy Professionals” przygotowany przez FIA, określający rolę, kwalifikacje i szkolenia koordynatorów scen intymnych.
5. Mobilność pracowników w sektorze sztuk performatywnych.
Przedstawiono kluczową dla środowiska muzycznego aktualizację dotyczącą podróżowania z instrumentami muzycznymi. Dzięki wysiłkom lutników i muzyków, na konferencji CoP20 ostatecznie zatwierdzono zgodę na przewóz smyczków wykonanych z chronionego drewna Pernambuco.
6. Środowisko cyfrowe.
Dużo miejsca poświęcono analizie wpływu Sztucznej Inteligencji (AI) na pracę artystów, zwłaszcza aktorów. Zwrócono uwagę na ryzyko utraty pracy (dubbing, lektorzy), obniżenie zarobków, a także utratę kontroli nad własnym głosem i wizerunkiem. Dyskutowano również o problemach "digital stress" oraz o konieczności odpowiedzialnego podejścia producentów filmowych (m.in. w kontekście generatywnej AI).
7. Planowane zmiany do wieloletnich programów finansowych UE w obszarze kultury.
Krótko przedstawiono zarys zmian do kolejnych Multiannual Financial Framework (MFF) 2028-2034. Propozycje zakładają uproszczenie programów (zmniejszenie ich liczby z 52 do 16) oraz zwiększenie elastyczności. Kluczowe cele finansowania to: promocja różnorodności kulturalnej, zwiększenie konkurencyjności sektora kreatywnego, ochrona wolności wypowiedzi artystycznej oraz promocja równości i praw.